Prawo w Internecie w 2016 roku – o czym warto pamiętać?

Rok 2016 przynosi wiele zmian podmiotom zainteresowanym prawem e-commerce. O wielu z nich pisaliśmy już na naszych portalach, warto jednak podsumować znowelizowane przepisy, istotne nie tylko dla przedsiębiorców internetowych, ale dla wszystkich użytkowników Internetu.

Ochrona praw autorskich po nowemu
W ostatnich miesiącach prawo własności intelektualnej było przedmiotem kilku zmian, w szczególności ochrona praw autorskich jest tu dobrym przykładem. Zmiany te mogą zainteresować osoby, dla których istotne są prawa autorskie w Internecie, prawo Internetu i związane z nimi zagadnienia, np. ochrona oprogramowania, dozwolony użytek utworów, licencje itp. Nie ma chyba przedsiębiorstwa IT, które nie miałoby do czynienia z ochroną utworów w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Takim utworem podlegającym ochronie mogą być na przykład nie tylko zdjęcia i grafiki zamieszczone w witrynie internetowej, ale także teksty reklamowo-marketingowe czy nawet regulamin sklepu lub regulamin portalu.

Zmiany w prawie własności przemysłowej
Prawo własności intelektualnej to nie tylko ochrona utworów podlegających prawu autorskiemu czy ochrona baz danych, ale także ochrona wynalazków, wzorów przemysłowych i użytkowych oraz znaków towarowych, czyli tzw. własności przemysłowej. Od grudnia 2015 roku obowiązuje już część istotnych zmian w ustawie – Prawo własności przemysłowej, a kolejne wejdą w życie w kwietniu 2016 roku. Obie nowelizacje, mogą szczególnie zainteresować przedsiębiorców szukających porady, jak należycie zadbać o swoje logo.
Nowe przepisy rozszerzają możliwość uzyskania wspólnego prawa ochronnego na znak towarowy poprzez wprowadzenie możliwości udzielenia takiego prawa na rzecz kilku osób, w tym przedsiębiorców, którzy zgłosili go wspólnie.
Ważnym nowym rozwiązaniem, zwłaszcza dla spółek wchodzących w skład grup kapitałowych, jest też uregulowanie kwestii tzw. listów zgody. Dotychczas Urząd Patentowy odmawiał rejestracji identycznego lub podobnego znaku towarowego, nawet na rzecz podmiotu działającego w tej samej grupie kapitałowej i za zgodą uprawnionego do wcześniejszego znaku towarowego. Obecnie wprowadzono przepis, zgodnie z którym udziela się prawa ochronnego na oznaczenia podobne do znaku towarowego wcześniejszego pod warunkiem istnienia powiązań o charakterze gospodarczym pomiędzy zgłaszającym oznaczenie podobne a uprawnionym z wcześniejszego znaku oraz przedstawienia przez zgłaszającego oznaczenie podobne umowy zawartej z uprawnionym z wcześniejszego znaku towarowego.
Kolejna istotna zmiana dotyczy procedury uzyskiwania praw ochronnych na znaki towarowe. W kwietniu 2016 roku nastąpi przejście z dotychczas obowiązującego tzw. systemu badawczego na tzw. system sprzeciwowy. Zgodnie z nowym systemem Urząd Patentowy będzie przeprowadzał jedynie badanie formalno-prawne i sprawdzał wyłącznie bezwzględne przesłanki udzielenia ochrony. Nie będzie zatem odmawiał z urzędu udzielenia prawa ochronnego na zgłoszony znak towarowy z powodu kolizji z prawami wcześniejszymi, w tym kolizji ze znakami towarowymi nieużywanymi w Polsce.

Prowadzenie sklepu internetowego – nowe obowiązki
O nowych obowiązkach przedsiębiorców prowadzących sklepy i portale internetowe informowaliśmy już w alercie „Nowe obowiązki e-przedsiębiorców. Wkrótce ruszy platforma ODR”. Platforma rozstrzygania sporów dotyczących praw konsumenta powinna ruszyć już 15 lutego 2016 roku. Regulamin sklepu internetowego lub regulamin portalu powinny obecnie zawierać odnośnik do ogólnoeuropejskiej platformy. Polski ustawodawca wprawdzie nie dostosował krajowych przepisów do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 524/2013 w sprawie internetowego systemu rozstrzygania sporów konsumenckich, w szczególności nie określił sankcji za brak realizacji obowiązku informacyjnego, warto jednak już obecnie uzupełnić swój regulamin sklepu lub regulamin portalu i wprowadzić niezbędne zmiany na podstronach informacyjnych.

Niezależnie od powyższego, warto regularnie weryfikować swój regulamin i sprawdzać, czy nie znajdują się w nim klauzule niedozwolone. W 2015 roku do rejestru klauzul niedozwolonych prowadzonego przez Prezesa UOKiK dodano 304 klauzule niedozwolone. Należy też przypomnieć, że bardzo istotną dla branży e-commerce uchwałę Sądu Najwyższego z 20 listopada 2015 roku, która wyjaśnia rozbieżności w orzecznictwie dotyczące niedozwolonych postanowień wzorców umownych (o uchwale pisał tutaj radca prawny Witold Chomiczewski). Sąd Najwyższy wskazał m.in., że  jeżeli sąd wydał wyrok, w którym stwierdził, że postanowienie stosowane przez konkretnego przedsiębiorcę jest niedozwolone i zostało ono wpisane do rejestru, to dotyczy ono tylko tego przedsiębiorcy i nieograniczonej liczby konsumentów. Nie dotyczy natomiast innych przedsiębiorców, ponieważ nie brali udziału w postępowaniu sądowym i tym samym nie mieli zagwarantowanego prawa do wysłuchania, które jest podstawą prawa do rzetelnego procesu. Nie wyklucza to jednak wystąpienia z pozwem przeciwko nim, jeżeli stosują takie samo postanowienie, jak wpisane do rejestru.

„Ustawa inwigilacyjna”
Najnowszą nowelizacją, która bezpośrednio oddziałuje na prawo w Internecie, jest zmiana ustawy o Policji, która weszła w życie 7 lutego 2016 roku. Nakłada ona nowe obowiązki na usługodawców świadczących swoje usługi drogą elektroniczną – muszą oni zapewnić na własny koszt warunki techniczne i organizacyjne umożliwiające prowadzenie przez policję kontroli operacyjnej. W ustawie pojawia się też nowe pojęcie „danych internetowych”. Szczegółową analizę ustawy zawiera artykuł Katarzyny Witkowskiej i dr. Dominika Lubasza zamieszczony w Portalu ODO.